Niedawno sytuację Armenii jeszcze dotkliwiej skomplikował antyzachodni zwrot Gruzji, skutkujący m.in. problemami z tranzytem przez ten kraj dostaw zachodniego sprzętu wojskowego dla Erywania. W ostatnich tygodniach Tbilisi stwarza też problemy z przesyłem armeńskiego eksportu do Rosji. Po izraelskich atakach na Iran Armenia stanęła w obliczu groźby całkowitej izolacji – do zamkniętych granic z Azerbejdżanem i Turcją oraz niepewnej sytuacji na tej z Gruzją doszły izraelskie i amerykańskie ataki na terytorium Iranu, jej czwartego sąsiada.

Taki stan rzeczy skłania Erywań do tym pilniejszego szukania porozumienia z Ankarą i utwierdza Paszyniana w przekonaniu, że po utracie przez Ormian kontroli nad Górskim Karabachem i tzw. terytoriami okupowanymi (lata 2020–2023) oraz zwrocie Armenii na Zachód (...), co wiązało się z faktycznym osłabieniem więzi z Moskwą (...), jedynym gwarantem bezpieczeństwa państwa może stać się Turcja.

osw.waw.pl

Tuż przed szczytem NATO Niemcy przedstawiły plan zwiększania wydatków obronnych do 2029 r., a Friedrich Merz zapowiedział, że Bundeswehra stanie się najsilniejszą armią w Europie. Zdaniem politologa dr Juergena Langa, to wyjątkowo ambitny plan, ale ze zwiększeniem liczebności armii mogą być problemy.

Jak podkreślił w rozmowie z PAP dr Juergen Lang, politolog i publicysta Bayerischer Rundfunk (BR), kanclerz Niemiec Friedrich Merz w swoim wtorkowym wystąpieniu w Bundestagu "w bardzo wyważony sposób mówił o Donaldzie Trumpie i ostatnich wydarzeniach na Bliskim Wschodzie".

"Widać, że za wszelką cenę stara się uniknąć konfliktu z prezydentem USA. I dlatego też chce, by Niemcy stały się pewnego rodzaju prymusem w NATO. By naprawdę wywiązywały się ze swoich zobowiązań w ramach sojuszu. I trzeba przyznać, że niemieckie plany dotyczące zbrojeń są bardzo konkretne" - powiedział ekspert.

Jak dodał Lang, "nie można jednak przewidzieć, czy z czasem Trump nie będzie postulował kolejnego podniesienia wydatków na obronę, może zażąda 6 proc., a potem 7 proc., itd. Można sobie zadać pytanie, czy w takich okolicznościach Merz będzie skłonny spełnić kolejne postulaty".

Ekspert zaznaczył, że Niemcy zapowiedziały zwiększenie budżetu obronnego i niemal trzykrotne zwiększenie wydatków na zbrojenia. "Już teraz budżet obronny nie jest mały. W bieżącym roku kalendarzowym wyniesie 62,43 mld euro, a do 2029 r. ma wzrosnąć do 153,83 mld euro" - dodał.

Ponadto, jak zakomunikował we wtorek minister obrony Boris Pistorius (SPD), jeszcze w tym roku Bundeswehra może, zgodnie z rządowym projektem, dostać dodatkowe 24 mld euro z tzw. funduszu specjalnego. Decyzja ta musi uzyskać akceptację parlamentu. Pistorius zapowiedział też 10 tys. etatów w wojsku i tysiąc w służbie cywilnej.

Zdaniem Langa, o ile jeszcze pieniądze nie powinny stanowić dla Berlina problemu, to już kwestie kadrowe mogą nastręczyć trudności.

"Docelowo Bundeswehra ma liczyć 260 tys. żołnierzy, obecnie jest ich 180 tys. To spora luka kadrowa i nie będzie łatwo ją zapełnić, zwłaszcza, że jeszcze nie zdecydowano się na przywrócenie obowiązkowej służby wojskowej. Politycy rozumieją, że dobrowolna służba wojskowa nie załatwi sprawy, ale doskwiera brak konkretów" - stwierdził Lang.

"Z jednej strony pada propozycja by wszystkich poddać testom sprawnościowym i obowiązkowym szkoleniom, ale do wojska brać tylko ochotników, a z drugiej jest jasne, że tych ochotników może być za mało" - dodał.

W opinii eksperta ostatecznie pobór zostanie przywrócony, ale trudno wyrokować w jakiej formie. Lang przypomniał też, że zwiększenie liczebności armii będzie wymagało inwestycji w infrastrukturę, w tym w budowę koszar, których brakuje już dziś.

Ekspert, zapytany o rozpoczynający się w najbliższy piątek w Berlinie zjazd SPD w kontekście ogłoszonego przez pacyfistyczne skrzydło SPD "manifestu" wzywającego do zmniejszenia nakładów na obronę i "dyplomatyczne zbliżenie z Rosją", ocenił, że dokument ten nie będzie miał żadnego znaczenia dla dalszej polityki SPD w ramach koalicji rządowej z chadekami.

"Politycy SPD czują swoją odpowiedzialność za stabilność rządu koalicyjnego a ci, którzy podpisali się pod tym manifestem są w zdecydowanej mniejszości i wyrażają przebrzmiałe poglądy" - ocenił Lang.

Jak podkreślił, "gdyby na zjeździe socjaldemokraci nagle uznali, że trzeba zmienić kurs na ten wyznaczony przez postulaty "manifestu", miałoby to poważne konsekwencje. Nie sądzę więc by do tego doszło".

"W ostatnich wyborach do Bundestagu socjaldemokraci odnotowali najgorszy wynik w swojej historii (16 proc. - PAP) i nie przetrwaliby rozpadu tego rządu, byliby zwyczajnie skończeni. W tym sensie zboczenie z kursu wyznaczonego przez Merza i wicekanclerza Larsa Klingbeila (SPD) uważam za mało prawdopodobne. 

Socjaldemokraci zdają sobie sprawę jaka jest stawka ewentualnego ustawienia się w poprzek linii rządu" - podsumował ekspert.

W środę po południu zakończył się szczyt NATO w Hadze. Najważniejszą konkluzją szczytu była zgoda liderów państw sojuszu na podniesienie do 2035 r. wydatków na bezpieczeństwo do 5 proc. PKB. Kanclerz Niemiec w wygłoszonym na zakończenie szczytu przemówieniu mówił o "pamiętnym dniu, który z pewnością zapisze się w historii NATO". 

PAP

Tymczasem według wstępnej oceny amerykańskich służb wywiadowczych, do których dotarło CNN i "The New York Times", optymizm polityka mógł być zbyt wczesny. Według raportu amerykański atak na Iran opóźnił program jądrowy tego kraju o mniej niż sześć miesięcy. Uderzenia miały zablokować wejścia do dwóch obiektów, ale nie zniszczyły podziemnych pomieszczeń. Dokument stwierdza również, że znaczna część irańskich zapasów wzbogaconego uranu została przeniesiona przed atakami, które zniszczyły tylko niewielką część materiałów jądrowych. Irańczycy przewieźli je do tajnych lokalizacji. CNN w swoim artykule powołuje się na siedem osób związanych z amerykańskim wywiadem. 

Karoline Leavitt, rzeczniczka Białego Domu, w odpowiedzi na pytania CNN, stwierdziła, że ocena zawarta w ujawnionym raporcie jest "całkowicie błędna". "Została sklasyfikowana jako 'ściśle tajna', ale mimo to została ujawniona przez anonimowego, niskiego szczebla nieudacznika ze służb wywiadowczych. Ujawnienie tej rzekomej oceny jest wyraźną próbą poniżenia prezydenta Trumpa i zdyskredytowania odważnych pilotów myśliwców, którzy przeprowadzili perfekcyjnie wykonaną misję zniszczenia irańskiego programu nuklearnego. Wszyscy wiedzą, co się dzieje, gdy zrzuca się czternaście bomb o wadze 30 000 funtów idealnie na cele: całkowite zniszczenie" - dodała. 

gazeta.pl

Premier Izraela Benjamin Netanjahu ogłosił we wtorek wieczorem, że zakończona kampania przeciwko Iranowi była "historycznym zwycięstwem", które przetrwa pokolenia. Iran nie będzie miał broni atomowej i nie zdoła odbudować swojego programu atomowego - podkreślił izraelski przywódca.

"Cały program nuklearny Iranu poszedł na marne (...) jeżeli ktoś w Iranie będzie chciał go odbudować, będziemy działać z tą samą determinacją i siłą, by udaremnić każdą taką próbę" - zaznaczył izraelski premier w przemówieniu do narodu.

"Podkreślam - Iran nie będzie miał broni atomowej" - oświadczył Netanjahu.

Dodał, że Izrael zadał również "miażdżące ciosy samemu reżimowi zła". Zapowiedział, że w miejsce sponsorowanej przez Iran "osi zła", powstanie "oś dobrobytu i pokoju narodów regionu".

(...)

W nocy z soboty na niedzielę USA zbombardowały trzy irańskie obiekty jądrowe. Trump ogłosił ich całkowite zniszczenie, wiceprezydent J.D. Vance tego nie potwierdził, ale powiedział, że uderzenie "znacząco opóźniło" rozwój irańskiego programu nuklearnego.

Prezydent Iranu Masud Pezeszkian we przemówieniu we wtorek również pogratulował swojemu narodowi "wielkiego zwycięstwa" w "dwunastodniowej wojnie wywołanej awanturnictwem i prowokacją" Izraela.

PAP